W czasie gdy między małżonkami istnieje system wspólności majątkowej podział majątku jest wykluczony. Wynika to z charakteru więzi łączącej małżonków. W chwili jednak gdy dojdzie do ustania wspólności majątkowej małżeńskiej Np. w wyniku umowy o rozdzielności lub rozwodu, kwestia ta wygląda zupełnie inaczej. Majątek objęty wcześniej wspólnością majątkową małżeńską, co prawda nadal jest współwłasnością małżonków, ale już na zupełnie innych zasadach. Współwłasność ta może zostać bowiem zniesiona, bądź umownie, bądź sądowo.

Co to jest umowny podział majątku ?

Majątek pomałżeński nie musi być koniecznie dzielony przez Sąd. Byli małżonkowie mogą w celu uniknięcia kolejnego postępowania sądowego zawrzeć odpowiednią umowę o podziale majątku. W sytuacji, gdy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, umowa ta wymaga formy aktu notarialnego.

Sąd może orzec o podziale majątku już w wyroku rozwodowym na wniosek jednego z małżonków. Warunkiem jest, aby nie prowadziło to do nadmiernej zwłoki w postępowaniu. W większości przypadków zatem, o podziale majątku Sąd nie będzie orzekał w procesie rozwodowym. Wynika to z faktu, iż w przeciwnym razie postępowanie rozwodowe trwałoby zbyt długo. Byli małżonkowie dokonują zwykle podziału majątku w odrębnym postępowaniu, toczącym się w jakiś czas po sprawie rozwodowej.

Podział majątku wspólnego może polegać na podziale fizycznym poszczególnych rzeczy. Np. w sytuacji, gdy w skład majątku wchodzi duża nieruchomość gruntowa, można z niej wydzielić dwie mniejsze. Innym rozwiązaniem byłoby przyznanie prawa własności do nieruchomości Np. żonie z obowiązkiem spłaty na rzecz męża. Warto pamiętać, że przy podziale prawa do mieszkania Sąd powinien uwzględnić przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu zostało powierzone wykonanie władzy rodzicielskiej. Kolejnym sposobem podziału majątku jest sprzedaż wchodzących w jego skład elementów. Uzyskane w ten sposób środki dzieli się pomiędzy małżonków.

Co do zasady małżonkowie mają równy udział w majątku wspólnym. Powinni podzielić się nim zatem "pół na pół". Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku (art. 43 KRO). Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Opłata sądowa za wniosek o podział majątku po ustaniu wspólności małżeńskiej wynosi 1000 zł. Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału majątku, pobiera się opłatę znacznie niższą - 300 zł. Opłata jest stała i nie zależy od wartości majątku wspólnego.